PIÔ PHAN VĂN TÌNH STL-K4
Nhiều người nghĩ rằng người
giáo dân là tầng lớp thụ động, chẳng có vai trò riêng nào trong sứ mạng chung của
Giáo Hội. Thế nhưng ngược lại, nhờ đặc tính trần thế và sứ vụ tông đồ đặc thù của
mình, người giáo dân đóng một vai trò rất quan trọng trong việc tham gia vào sứ
mạng chung của Hội Thánh (LG chương IV), tới mức nếu không có họ, thì Giáo Hội
sẽ không trở thành muối của thế gian (LG 33).
1. Với đặc
tính trần thế của giáo dân, nếu họ không dấn thân hoạt động tông đồ thì Giáo Hội
khó lòng chu toàn được sứ mạng là men là muối giữa trần gian (x. LG 33). Tính
cách “trần thế” này giúp phân biệt họ với những thành phần khác trong Giáo Hội.
Công Đồng khẳng định: “tính cách trần thế là tính cách riêng biệt và đặc thù
của Giáo dân…Vì ơn gọi riêng, Giáo dân có bổn phận tìm kiếm nước Thiên Chúa bằng
cách làm các việc trần thế và xếp đặt chúng theo ý Thiên Chúa. Họ sống giữa trần
gian, nghĩa là giữa tất cả cũng như từng công việc và bổn phận của trần thế, giữa
những cảnh sống thường ngày trong gia đình và ngoài xã hội; tất cả những điều
đó như dệt thành cuộc sống của họ. Đó là nơi Thiên Chúa gọi họ, để dưới sự hướng
dẫn của tinh thần Phúc Âm, như men từ bên trong, họ thánh hóa thế giới bằng việc
thi hành những nhiệm vụ của mình.” (LG 31). Phạm vi mà người Giáo dân thi
hành sứ mạng của mình chính là trần thế; ở đó, họ cộng tác với Thiên Chúa để
đưa thế giới đi vào kế hoạch cứu độ của Ngài. Nói cách khác, họ làm cho kế hoạch
cứu độ của Thiên Chúa được hiện tỏ và được thực thi trong thế giới mà họ đang sống.
Công Đồng xác quyết rằng: “Vì bản chất riêng biệt của người Giáo dân là sống
giữa đời và làm việc đời nên chính họ được Thiên Chúa mời gọi để một khi tràn đầy
tinh thần Kitô giáo, họ làm việc tông đồ giữa đời như men trong bột.” (AA
2).
2. Sau
khi xác định tính cách trần thế như là đặc tính của người Giáo dân phân biệt với
giáo sĩ và tu sĩ, Công Đồng Vatican II chỉ ra nền tảng đời sống tông đồ của họ:
“Giáo dân có bổn phận và quyền làm tông đồ do chính việc kết hợp với Chúa Kitô
là Đầu. Họ được chính Chúa chỉ định làm việc tông đồ, vì Phép Rửa Tội sát nhập
họ vào Nhiệm Thể Chúa Kitô, Phép Thêm Sức làm cho họ nên mạnh mẽ nhờ quyền năng
của Chúa Thánh Thần. Họ được thánh hiến vào chức vụ tư tế, ngôn sứ, vương giả
(1Pr2,2-10). Đàng khác, đức ái như là linh hồn của tất cả việc tông đồ, được
nuôi dưỡng nhờ Bí Tích Thánh Thể.” (AA 3) (LG 31). Nghĩa là, họ được tham dự và
thi hành theo cách thức cụ thể sau đây:
Trong chức vụ tư tế, giáo
dân được mời gọi dâng chính đời sống chứng tá của mình trong các môi trường hoạt
động cùng niềm vui, nỗi buồn, việc bác ái, hy sinh, cầu nguyện lên Thiên Chúa
trong tinh thần hiệp thông với Chúa Kitô một lần dâng hy tế trên thập giá năm
xưa, và còn đang tiếp tục dâng hy tế ấy qua sứ vụ của Giáo Hội, cụ thể là qua sứ
vụ của những vị được tấn phong làm tư tế thừa tác như Linh mục và Giám mục.
Nhờ Bí Tích Rửa Tội, người
Giáo dân tham dự vào sứ vụ ngôn sứ của Chúa Kitô. Họ được mời gọi và có bổn phận
làm tông đồ cho Chúa bằng cách chu toàn các bổn phận ở gia đình trong vai trò vợ
chồng, cha mẹ, con cái, anh chị em. Bên ngoài xã hội, họ làm tông đồ cho Chúa
qua đời sống chứng tá, bằng cách nêu cao những giá trị của Tin Mừng trong khi sống
và làm việc chung với những người không cùng tín ngưỡng với mình, để giúp họ nhận
ra Chúa và tin yêu Người (x. Mt 5,16). Nhiệm vụ ngôn sứ của người Giáo dân được
mong đợi cụ thể trong hai lãnh vực chính là xã hội trần thế và thi hành sứ vụ
trong Giáo Hội.
Bí Tích Rửa Tội cho người tín
hữu được tham dự vào địa vị vương đế của Chúa Kitô. Thật vậy, Chúa Giêsu đến để
cứu chuộc và dẫn đưa nhân loại vào “Nước Thiên Chúa”, là “Vương Quốc” của bình
an, thánh thiện, công bình, yêu thương và tha thứ. Do đó, người Giáo dân, qua
Phép Rửa, đều được mời gọi và có bổn phận hoạt động tích cực để mở mang “Nước
Thiên Chúa” khắp nơi trên gian. Nghĩa là họ tích cực hoạt động để đẩy lui bóng
tối của sự dữ, sự tội, bằng ánh sáng Chúa Kitô. Với vai trò làm men, làm muối
và ánh sáng, khi tham gia sinh hoạt và làm việc với người khác, họ nêu cao những
giá trị và đặc tính của “Nước Thiên Chúa” trước những thách đố của thời đại, của
xã hội hưởng thụ vật chất, của “văn hóa sự chết” đang chối bỏ Thiên Chúa để tôn
thờ tiền bạc và vui thú bất chính, dửng dưng trước sự đau khổ, nghèo đói của đồng
loại, đánh mất ý thức đúng đắn về tội lỗi.
THƯ MỤC
Congar,
Yves. Lay People in the Church. London: Geoffrey Chapman, 1957.
----------------.
“My Path-findings in the Theology of Laity and Ministries”, Jurist 2,
(1972), pp.169-188.
----------------.
“The Role of the Church in the Modern World”. Commentary on the
Documents of Vatican II. Herbert
Vorgrimler, ed. Vol. 5. New York: Herder & Herder, 1969.
Hagstrom, Aurelie. “Can the Laity Govern the
Church?”. America, February 17, 1996.
----------------------.
The Concepts of the Vocation and Mission of the Laity. San Francisco:
Catholic Scholars Press, 1994.
----------------------.
“Laity, Theology Of”, in the New Catholic Encyclopedia. Revised Edition.
Volume 8. Berard Marthaler, editor. Washington, D.C.: Catholic University of
America Press, 2002.
----------------------.
“Lay Ecclesial Ministry and Questions of Authorization. Origins: CNS
Documentary Service, June 28, 2007. Volume 37. Number 7.
----------------------.
“The Secular Character of the Vocation and Mission of the Laity: Towards A
Theology of Ecclesial Lay Ministry”, in Ordering the Baptismal Priesthood:
Theologies of Lay and Ordained Ministry. Susan Wood, SCL, ed. Collegeville:
Liturgical Press, 2003.
Gioan
Phaolô II. Familiaris Consortio. Ban hành ngày 22 tháng 11 năm 1981.
-------------------.
Christifideles Laici. Ban hành ngày 30 tháng 12 năm 1988.
Phanxicô,
Evangelii Gaudium. Ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2013.
Schillebeeckx,
Edward. The Layman in the Church. New York: Alba House, 1963.
Vatican
II. Lumen Gentium. Ban hành ngày 21 tháng 11 năm 1964.
------------.
Ad Gentes. Ban hành ngày 18 tháng 11 năm 1965.
------------. Apostolicam
Actuositatem. Ban hành ngày 18 tháng 11 năm 1965
------------.
Gaudium et Spes. Ban hành ngày 07 tháng 12 năm 1965.
Von
Balthasar, Hans Urs. The Laity and the Life of the Counsels: The Church's
Mission in the World. San Francisco: Ignatius Press, 2003.
